Studia biznesowe, a zwłaszcza ukończenie prestiżowego programu MBA, zawsze były przepustką do świata biznesu. Dziś jest podobnie. Ambicją każdej uczelni biznesowej jest zaoferować co najmniej jeden własny kurs MBA. Jednak na rynku MBA liczą się tylko najlepsze uczelnie, znane z rankingów „Financial Times”, „US News”, „LinkedIn”, „Business Week”, a w Polsce „Perspektyw”. Takich studiów jest nie więcej niż 400 na świecie i 30 w Polsce.

Pierwsza liga

Klasyczne studia MBA są definiowane jako co najmniej roczne studia stacjonarne dla osób posiadających wyższe wykształcenie i duże doświadczenie zawodowe. Taki kurs w Harvardzie lub w INSEAD wymaga przerwania pracy na rok, wyjazdu do USA lub do Francji i poświęcenia na naukę około 1500 godzin. Są to najdroższe i najbardziej elitarne studia, na które trudno jest się dostać, bo nawet 90 proc. kandydatów nie przechodzi przez wymagające kwalifikacje. Uczestnicy rekrutują się z różnych państw i są tak dobierani, by w jednym zespole nie było dwóch osób z tego samego kraju. Na czesne trzeba zarezerwować co najmniej 100 tys. dolarów. Tego typu kształcenia nie oferuje żadna uczelnia w Polsce.

Executive MBA

Polskie programy najczęściej wpisują się w międzynarodowy standard Executive MBA, czyli studiów o równie wysokich wymaganiach stawianych kandydatom, jak stacjonarne MBA, ale bez potrzeby przerywania na rok pracy, bo studiuje się w systemie weekendowych zjazdów. Czasami są one przedłużone do tygodnia, zwłaszcza jeśli jest to tydzień zarezerwowany na naukę za granicą w uczelni partnerskiej lub w ramach wyjazdu studyjnego umożliwiającego poznanie gospodarki wybranego kraju.

Studia EMBA według definicji międzynarodowej organizacji akredytującej AMBA muszą mieć co najmniej 500 godzin zajęć umożliwiających bezpośredni kontakt między uczestnikami a wykładowcą. Do tego minimum nie wlicza się zajęć online ani godzin na przygotowanie projektów w zespole. Studia kończą się obroną przygotowanego projektu doradczego, który często jest wdrażany w firmie lub instytucji, której dotyczył.

Specjalizacje

Odmianą studiów EMBA są programy specjalistyczne, dedykowane konkretnej branży, np. ochronie zdrowia, logistyce, informatyce albo zagadnieniu np. ESG, AI. Zwykle trwają nieco krócej niż EMBA, ale nauka odbywa się też w formie weekendowych zjazdów.

Odmianą EMBA są studia międzynarodowe, które można realizować na kilku różnych uczelniach w różnych krajach. Ze względu na konieczność tygodniowych wyjazdów do kilku państw, najczęściej na różnych kontynentach, są to programy nie tylko angażujące czasowo, bardziej nawet niż EMBA, ale też wyjątkowo kosztowne. Są jednak najbardziej cenione w międzynarodowym biznesie, zwłaszcza w czołowych firmach konsultingowych i instytucjach finansowych.

Startupy edukacyjne

Dyplom MBA można też uzyskać tanim kosztem i przy minimalnym zaangażowaniu w ramach kursów online. Oferują je masowo tzw. startupy edukacyjne. Wyczuwają popyt na edukację biznesową (a może tylko na dyplom?) wśród osób, które nie mają szans na podjęcie nauki w prestiżowych uczelniach. Organizatorzy tego typu kształcenia sprzedają gotowe wykłady do odsłuchania. Zaliczenia w formie zautomatyzowanych testów internetowych też nie należą do najtrudniejszych.

Pomysł na „tanie” dyplomy powielają słabe uczelnie na całym świecie, także w Polsce. Skompromitowane w wyniku afery korupcyjnej dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum przedstawiają taką samą niewielką wartość jak dyplomy np. z niemieckiego Tomorrow University, choć dyplom zagraniczny ciągle może robić wrażenie na niektórych pracodawcach. Wszak nie zawsze i nie wszędzie ceniona jest wiedza i umiejętności menedżerskie.

Co wybrać?

Ambitni menedżerowie, którzy są gotowi działać na wolnym rynku i podejmować najtrudniejsze wyzwania, powinni ograniczyć wybór studiów MBA do uczelni rekomendowanych w rankingach. Takie studia warto zaproponować też przedsiębiorcom, bo dzięki zdobytej wiedzy z różnych obszarów biznesu i poznaniu mistrzów unikną wielu błędów przy zakładaniu i rozwijaniu własnych firm. Zbudują też sieć wartościowych kontaktów, przydatnych w działalności biznesowej.

Dla osób, które są zdecydowane na ścieżkę kariery menedżerskiej np. w branży IT lub medycznej, najlepsze będą studia MBA specjalistyczne. Natomiast dla tych, którzy planują, karierę za granicą lub w międzynarodowej korporacji, najbardziej przydatne będą studia międzynarodowe prowadzone w całości w języku angielskim, najlepiej równolegle na kilku uczelniach partnerskich.

Kejsy, technologia i rozwój

Na program kształcenia MBA (określany jako curriculum) składają się przedmioty teoretyczne z zarządzania, ekonomii i finansów, nowe technologie wspomagające analizę strategiczną, począwszy od programów statystycznych po zastosowanie AI i zautomatyzowane zarządzanie projektami, zajęcia z etyki biznesu i ESG, a także szereg zajęć rozwojowych określanych jako miękkie elementy zarządzania ludźmi, komunikacją, różnicami kulturowymi, własną karierą i rozwojem osobistym. Przedmioty mają najczęściej praktyczny charakter, a poszczególne problemy są rozwiązywane na podstawie przykładów z życia korporacji, czyli na kejsach (studiach przypadków).

Każda uczelnia układa taki program indywidualnie, według potrzeb słuchaczy, możliwości uczelni i tego, co się sprawdziło w przeszłości. Efektem kształcenia jest zdobycie umiejętności zarządczych i wykształcenie motywacji do awansu zawodowego i finansowego. Najlepsze uczelnie przywiązują ogromną wagę do relacji z absolwentami i nieustannie motywują ich do podejmowania ambitnych wyzwań zawodowych. Nic dziwnego, bowiem w większości rankingów istotne znaczenie w ocenie programu MBA odgrywa właśnie ocena kariery absolwentów. Stąd duża aktywność uczelni i absolwentów na platformach profesjonalnych, jak LinkedIn.

Co po MBA?

Studia MBA nie kończą możliwości kształcenia menedżerskiego. Dla top menedżmentu są dostępne elitarne programy rozwojowe typu Advanced Management. Są prowadzone przez najlepsze uczelnie biznesowe na świecie i od niedawna niektóre w Polsce.

Polegają na organizacji inspirujących spotkań z liderami, osobami, które odniosły spektakularny sukces w jakiejś dyscyplinie i swoją postawą pokazują, jak można zmieniać świat na lepszy. Słuchacze mają możliwość wyćwiczenia umiejętności aktorskich podczas zajęć z dramy prowadzonych przez zawodowych aktorów, posłuchać wykładów i dyskusji z zarządzania różnymi ryzykami, w tym z geopolityki.

Tu jest więcej przestrzeni na doszlifowanie wartości i zbudowanie menedżera jako silnego, samodzielnego, odważnego lidera. Są to jednak drogie programy, finansowane wyłącznie z prywatnych funduszy, co jeszcze bardziej podnosi ich wartość jako elitarnego kształcenia.

Ewa Barlik